Perprogramma is het begrote resultaat voor 2020 als volgt opgebouwd. Het begrotingsresultaat is verwerkt in programma 7:

In onderstaande tabel worden de resultaten van de Kadernota 2020 vergeleken met het meerjarenperspectief van onze gemeente voor de jaren 2020 -2023.

De vertrekpositie voor het actueel financieel beleid is de vastgestelde Kadernota 2020 en de Zomernota 2019. De uitgangspositie geeft voor het opstellen van de Programmabegroting 2020 het volgende beeld:

Hieronder wordt op hoofdlijnen een verklaring gegeven van de financiële ontwikkelingen tussen de Kadernota 2020 en het meerjarenperspectief per programma voor het begrotingsjaar 2020;

Programma 1 Werk en inkomen
Binnen dit programma dalen de uitgaven voor bijzondere bijstand. Deze vorm van bijstand is een uitkering waarmee inwoners extra- en bijzondere kosten kunnen betalen. De gemeente bepaalt wie hier recht op heeft. Hierbij kijken we naar individuele omstandigheden en de financiële situatie. Bijzondere bijstand kan worden verstrekt in de vorm van een lening of een gift. In 2019 zien we een daling in de uitgaven waardoor het budget voor 2020 naar beneden is bijgesteld.

Verstrekte bijzondere bijstand kan ook als lening beschikbaar worden gesteld. Deze moet dan ook worden terugbetaald. De inkomsten voor 2020 nemen af omdat ook  het aantal toegekende leningen in 2020 afneemt. Hoeveel de inkomsten vanuit aflossing afnemen is lastig te voorspellen omdat er rekening moet worden gehouden met inwoners die niet kunnen voldoen aan de aflossingsverplichting.

Programma 2 Jeugd
Om de vernieuwing van het jeugdhulpstelsel een extra impuls te geven is een Transformatiefonds opgericht. Jeugdzorgregio’s komen in aanmerking voor een bijdrage uit dit fonds door ‘regionale deals jeugd’ af te sluiten. Beuningen ontvangt hierdoor een incidentele bijdrage van € 49.000.

Programma 3 Maatschappelijke ondersteuning
Door de invoering van de WMO abonnementstarief is de verwachting dat wij minder 'eigen bijdragen' ontvangen. De onderhoudsplannen van de dorpshuizen en scoutinggebouwen in onze gemeente vallen ook onder dit programma. De dotaties aan de onderhoudsplannen zijn aangepast.

Programma 4  Welzijn en educatie
Het bestaande groenbestek loopt af in 2020. Dit bestek kan met een jaar verlengd worden en levert een eenmalig voordeel op van € 25.000.

In september is het integraal huisvestingsplan vastgesteld. De verwachting is dat de nieuwe Dromedarisschool in 2022 wordt gerealiseerd. De investeringslasten voor de nieuwbouw drukken op de exploitatie na oplevering van het nieuwe pand. Vandaar dat de kapitaallasten staan opgenomen per 2023.

Er is een nieuwe dienstverleningsovereenkomst afgesloten met de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid (OBGZ) en alle deelnemende gemeenten. Dit betekent dat de subsidie aan de OBGZ de komende jaren stijgt.

Programma 5 Omgeving
Voor het woonrijp maken van de Patrijslaan 25-27 is een investering nodig van € 46.000 en er wordt een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld om de kavels van De Linten aan te besteden. Voor het beheer, het onderhoud van de oevers en het inrichten van de Beuningse Plas als zwemwater is een investering nodig.

De pachtopbrengsten in het voormalig grondbedrijf lopen terug. Diverse voormalige pachtgronden hebben een andere bestemming gekregen of zijn verkocht.

Diverse dotaties aan onderhoudsplannen bijvoorbeeld voor het gebouw aan het Rijstveld, het Mauritsplein (voormalige bibliotheek) en monumenten zijn bijgesteld.

De bijdrage aan de ODRN stijgen door een indexatie van 3.6%.

Programma 6 Openbare orde en veiligheid
Binnen het programma openbare orde en veiligheid gaan we extra inzetten op ondermijning en de keten van veiligheid en zorg. Hiervoor is de formatie extra uitgebreid. Binnen het programma zijn in zijn totaliteit geen noemenswaardige financiële ontwikkelingen.

Programma 7 Bestuur en algemene ondersteuning
De Meicirculaire geeft voor Beuningen een positief effect. Volgens deze circulaire stijgt onze algemene uitkering. Het Rijk stelt voor de periode 2019 -2021 extra middelen beschikbaar voor de jeugdzorg: 2019 € 400 miljoen, 2020 en 2021 € 300 miljoen. We ontvangen voor 2019 een extra bijdrage van € 500.000, voor 2020 en 2021 € 188.000. Deze extra bijdrage is vooralsnog incidenteel. Vanaf 2022 zorgt dit voor een grotere afname van het accres.                                                                     
De uitkeringen voor de WMO en Jeugdzorg worden tot 2021 met de loon- en prijsbijstelling verhoogd. Er komt een bedrag van € 240 miljoen structureel beschikbaar voor loon- en prijscompensatie. Dit betekent voor de gemeente Beuningen een bedrag van € 250.000.

Het kabinet heeft voor het vierde jaar op rij een begrotingsoverschot: er wordt minder uitgegeven dan begroot. Als gevolg van het 'trap op trap af' principe wordt het accres neerwaarts bijgesteld.

De waarde van de woningen en niet-woningen zijn aangepast aan de laatst bekende gegevens waardoor de inkomstenmaatstaven zijn verlaagd.

Programma 8 OZB
Bij het opstellen van de Kadernota 2020 is uitgegaan van een OZB stijging van 3% voor 2020 en voor de overige jaren 1.5%. In het coalitieprogramma is opgenomen dat de OZB-verhoging vanaf de begroting 2019 mogelijk verlaagd wordt van 3% naar 1.5%. Ten tijde van het opstellen van dit coalitieprogramma was de verwachting dat de uitgaven in het sociaal domein toenemen. Deze verwachte stijging van kosten, binnen de Jeugd, de WMO en de Sociale Werkvoorziening, had een financieel negatief effect op de begroting 2019. Een OZB stijging van 3% was toentertijd noodzakelijk om de begroting sluitend te krijgen. Nu blijkt dat de kosten voor de Jeugdzorg lager uitvallen dat begroot en we extra middelen ontvangen van het Rijk. Wij stellen uw raad voor om de OZB te laten stijgen met 1.5% zoals eerder is opgenomen in het coalitieakkoord. Continuering van het OZB tarief op 1.5% is mogelijk gelet op de financiële ruimte.

Programma 9 Overige eigen middelen
De hogere opbrengsten van Down the Rabbit Hole zijn aangepast aan de actuele cijfers.

Algemeen
Een geprognosticeerde balans met meerjarig inzicht geeft de raad een beeld van de ontwikkeling van onder meer investeringen, het aanwenden van reserves en voorzieningen, en in de financieringsbehoefte. Het is dus een financiële vertaling van wat er in de paragrafen is bepaald.

Uiteenzetting financiële positie
In bovenstaande tabel is de balans opgenomen uit de jaarrekening 2018. Op basis van de gegevens in de begroting 2020 is een geprognosticeerde balans voor 31-12-2019 en 31-12-2020 opgemaakt. De ontwikkeling op de verschillende balansposten wordt hieronder toegelicht. Voor de balansen ultimo 2021 t/m 2023 wordt verwezen naar de paragraaf 4.3.2.  

Totaal vaste activa
De toename van de "totale vaste activa" in 2020 (€ 64,8 -/- € 62,7 = € 2,1 miljoen) wordt veroorzaakt door nieuwe investeringen in met name materiële vaste activa.
In totaal wordt voor ± € 4,2 miljoen geïnvesteerd. Dit betreft investeringen in rioolwerken
(€ 2,5 miljoen), wegen (€ 0,5 miljoen), welzijns-/sportaccommodaties (€ 0,8 miljoen) en bedrijfsmiddelen (€ 0,4 miljoen).
De jaarlijkse afschrijving is ongeveer € 2,1 miljoen. In de geprognosticeerde balans is het uitgangspunt dat de openstaande kredieten uit vorige jaren, in 2019 en 2020 worden uitgegeven. Gesaldeerd geeft dit, € 4,2 miljoen investeringen -/- € 2,1 miljoen afschrijving, een netto toename van € 2,1 miljoen.

Totaal vlottende activa
Ten opzichte van 31-12-2019 nemen de voorraden af met € 2,1 miljoen. Dit komt door de uitgaven voor de Zandwinning Beuningse Plas (1,4 miljoen) en de afname van de 5 Grexen (Keizershoeve 2, Keizershoeve 3, d’n Elt,Hoge Woerd en Fruithof) voor € 3,5 miljoen. Het verloop van deze Grexen is uiteengezet in paragraaf 3.7.2. Ontwikkelingen Grondexploitatie.
Van de overige vlottende activa wordt het banksaldo (liquide middelen) als sluitpost genomen om de geprognosticeerde balans sluitend te maken. Vanaf 2019 is er sprake van een financieringsoverschot.
Of daadwerkelijk dit financieringsverloop optreedt is afhankelijk van aflossingen van uitgeleend geld (hypotheken), de mate waarin de nog openstaande investeringskredieten worden uitgegeven en de te behalen rekeningresultaten in de komende jaren.

Totaal eigen vermogen
Het totaal "eigen vermogen" ontwikkelde zich in de jaren 2018 en 2019 positief. De toename van de algemene reserve in 2020 komt enerzijds door het verwachte positieve resultaat over 2019 van € 1,1 miljoen (Zomernota 2019) en anderzijds door de storing van € 1,3 miljoen (het spaarprogramma) in de algemene reserve algemene dienst. De overige bestemmingsreserves nemen af of blijven nagenoeg gelijk, doordat deze worden uitgegeven voor het doel waarvoor ze beschikbaar zijn gesteld. Dat geldt met name voor de reserve budgetoverheveling uit de programmarekening 2018.

Totaal vreemd vermogen
In de post "vreemd vermogen" is de afloop te zien van het totaal van leningen die wij zelf zijn aangegaan. Jaarlijks lost de gemeente € 4,5 miljoen af op de langlopende schulden. Het bedrag van de getroffen voorzieningen blijven nagenoeg gelijk.

Voor verdere informatie verwijzen wij ook naar paragraaf 3.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing.

In juni hebben wij de Meicirculaire 2019 ontvangen waarin de gemeente over de omvang en de verdeling van de algemene uitkering (AU) de integratie-uitkeringen (IU) en de decentralisatie uitkeringen (DU) wordt geïnformeerd. De uitkomst van de Meicirculaire is de financiële basis van deze programmabegroting.

De inkomsten vallen voor Beuningen hoger uit. Een belangrijke kanttekening is dat een deel van de hogere uitkering wordt ingezet voor nieuwe taken. De uitkomsten van elke circulaire zijn ‘momentopnamen’. De Meicirculaire vormt de basis voor het opstellen van de begroting 2020 en is daarmee wel een bepalende circulaire. Toch kan de ontwikkeling van de maatstaven, de bedragen per eenheid of de uitkeringsfactor leiden tot een bijstelling in een volgende circulaire, bijvoorbeeld de septembercirculaire 2019.
Daarnaast is het gemeentefonds gekoppeld aan (een groot deel van) de rijksuitgaven. Als het rijk minder uitgeeft dan begroot, zorgt dat voor een neerwaartse bijstelling van het gemeentefonds. Die kans wordt voor het lopende jaar reëel geacht. Een eventuele bijstelling vindt plaats op basis van de septembercirculaire 2019 waarin de effecten van dit jaar en de rijksbegroting voor 2020 (Prinsjesdag) worden verwerkt.
Om risico’s op te kunnen vangen hebben wij conform de Kadernota 2020 een stelpost opgenomen voor 2019 van € 180.000 oplopend naar € 800.000 in 2023.

De financiële ontwikkelingen van onze gemeente verloopt positiever dan in veel andere gemeenten met betrekking tot het sociaal domein. Het financieel perspectief van onze gemeente loopt niet in de pas met de landelijke trend. Veel gemeenten moeten in tijden van hoog conjunctuur bezuinigen om een sluitende begroting te presenteren. Diverse gemeenten hebben signalen afgegeven aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om het traject van de herijking van de verdeling van het gemeentefonds (die zijn beslag krijgt in 2021) beter te laten aansluiten bij de verschillen in de kosten van de gemeenten en de inkomsten van gemeenten. Ook wordt er gepleit om deze nieuwe verdelingsmethodiek met terugwerkende kracht in te voeren zodat de financiële consequenties van het huidige trap-op-trap-af systeem gecompenseerd worden; een negatieve bijstelling van het accres zorgt al snel dat gaten ontstaan in begrotingen van gemeenten.

We moeten ons niet blind staren op de positieve cijfers van deze programmabegroting. De financiële consequenties van diverse opgaven en verplichtingen zijn nog niet bekend zoals de invulling van de opgave “Wijken van Toekomst”, Centrumfunctie Ewijk, het innovatiefonds en de introductie van de Omgevingswet, de aanbesteding DRAN en hulpmiddelen Wmo.